29 kwietnia br. Europejska Rada Bezpieczeństwa Transportu (ETSC) opublikowała kolejny raport podsumowujący wyniki krajów Unii Europejskiej w ograniczaniu zagrożeń w ruchu drogowym. Tym razem głównym tematem rankingu było bezpieczeństwo użytkowników samochodów. Do grupy tej zaliczono kierowców i pasażerów samochodów osobowych, w tym również tych, wykorzystywanych do zarobkowego przewozu osób (taksówki). W porównaniach wykorzystano informacje zgromadzone w europejskiej bazie danych CARE oraz dane przekazane do Brukseli przez ekspertów realizujących projekt PIN (Performance Index). Z różnych powodów nie udało się zebrać porównywalnych danych z Bułgarii, Litwy, Serbii, Chorwacji i Słowacji, stąd kraje te uwzględniane były tylko w niektórych zestawieniach.

W latach 2001-2012 na drogach Unii Europejskiej zginęło 240 tys. użytkowników samochodów (47% ogółu ofiar śmiertelnych wypadków drogowych). W ciągu ostatnich 12 lat udało się zmniejszyć liczbę ofiar śmiertelnych w tej grupie użytkowników dróg o 55%.  Jest to więc spadek większy zarówno w odniesieniu do danych ogólnych (49%), jak i do zmian rejestrowanych w pozostałych grupach użytkowników dróg (41%). Najlepiej z ograniczaniem zagrożeń użytkowników samochodów poradziła sobie Hiszpania i Łotwa. Średni roczny spadek liczby ofiar śmiertelnych wyniósł w tych krajach odpowiednio 12 i 11%.  Na rys. 1. przedstawiono wyniki z 26 krajów uczestniczących w projekcie PIN.

Rys. 1. Przeciętny roczny procentowy spadek liczby ofiar śmiertelnych w grupie użytkowników samochodów osobowych w latach 2001-2012.

Osiągnięcia Polski nie są imponujące. W ciągu ostatnich 12 lat przeciętny roczny spadek liczby ofiar śmiertelnych wśród użytkowników samochodów osobowych wyniósł w naszym kraju 3% i ta wartość sytuuje Polskę na drugim od końca (przed Rumunią) miejscu w rankingu ETSC. Niewątpliwe interesujący jest fakt, że tylko w czterech krajach (w Polsce, Rumunii, Irlandii i na Łotwie) spadek liczby ofiar śmiertelnych w grupie użytkowników samochodów osobowych był wolniejszy niż w innych grupach użytkowników dróg. Wiele więc wskazuje, że obserwowane od kilku lat starzenie się parku pojazdów samochodów osobowych w Polsce (dane PZPM) sprawiło, że polscy użytkownicy samochodów osobowych w mniejszym stopniu niż kierowcy i pasażerowie w innych krajach Europy skorzystali z możliwości ochrony życia i zdrowia oferowanych przez lepsze konstrukcje i wyposażenie samochodów.

Raport ETSC zawiera wiele szczegółowych porównań dotyczących wypadków drogowych z udziałem użytkowników dróg. Jest więc pozycją interesującą dla wielu osób zajmujących się problematyką ograniczania zagrożeń w ruchu drogowym. Dla tych osób - w stopce strony - zmieszczono pełną wersję raportu ETSC w wersji elektronicznej. Warto natomiast zwrócić uwagę na jeszcze jedno porównanie, a mianowicie na dane o zagrożeniu dzieci (wiek 0-14 lat) w samochodach osobowych. Generalnie w Europie dzieci są najmniej zagrożoną grupą użytkowników. W 2012 roku w 28 krajach Unii Europejskiej w samochodach zginęło 169 dzieci w wieku 0-14 lat. Wskaźnik zagrożenia (liczba ofiar śmiertelnych na 1 mln mieszkańców w danym przedziale wiekowym) dla dzieci wynosi 4, a dla pozostałych grup wiekowych (15+) - 32. Śmierć każdego dziecka jest jednak nie tylko stratą dla rodziny, ale także swoistą plamą na wizerunku państwa, wskazuje bowiem, że dany kraj nie jest w stanie zapewnić bezpieczeństwa swoim najbardziej bezbronnym obywatelom. Ranking ETSC wskazuje, że także w tym obszarze między poszczególnymi krajami występują duże różnice. Ryzyko śmierci dziecka w Rumunii jest blisko 15 krotnie wyższe niż w przypadku jego rówieśnika w Szwajcarii. Jak wynika z danych przedstawionych na rys. 2. stwierdzenie to prawdziwe jest także w przypadku Polski.

Rys. 2. Liczba dzieci, która zginęły w samochodach w latach 2010-2012 na 1 mln populacji w wieku 0-14 lat w wybranych krajach Europy.

Bezpieczeństwo dzieci w samochodach niewątpliwie zależy od sposobu prowadzenia pojazdu przez osoby dorosłe, ale także od prawidłowego zabezpieczenia dziecka w samym pojeździe. Wiele ostatnio zrobiono w Polsce, aby promować najlepsze rozwiązania prewencyjne dla dzieci, ale dane przedstawione w rankingu ETSC wskazują, że cały czas nasza skuteczność działania jest niższa niż w innych krajach.

Obszerne omówienie wyników ostatniego rankingu ETSC wraz z rekomendacjami przedstawiono na stronach tej organizacji: http://etsc.eu/ranking-eu-progress-on-car-occupant-safety-pin-flash-27/.

Uwaga:  Trzy wykresy w raporcie ETSC wymagają korekty. W niektórych zestawieniach skorygowana została pozycja Chorwacji i Francji. 

Opr. Ilona Buttler