Zmiany w procedurach homologacji po 1 września 2020 r.
W 2018 r. zostało ogłoszone Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/858 z dnia 30 maja 2018 r. w sprawie homologacji i nadzoru rynku pojazdów silnikowych i ich przyczep oraz układów, części i oddzielnych urządzeń technicznych przeznaczonych do takich pojazdów, zmieniające rozporządzenia (WE) nr 715/2007 i (WE) nr 595/2009 oraz uchylające Dyrektywę 2007/46/WE. Rozporządzenie ramowe (UE) nr 2018/858, które w pełni zastąpi Dyrektywę 2007/46/WE (zwaną dyrektywą ramową) zacznie obowiązywać od 1.09.2020 r.
Rozporządzenie ramowe podobnie jak i Dyrektywa ramowa odnosi się do pojazdów kategorii M, N, O. Zgodnie z postanowieniami Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/858, Dyrektywa ramowa utraci moc z dniem 1 września 2020 r. w rozumieniu wydawania świadectw homologacji dla nowych typów pojazdów, natomiast Rozporządzenie jest obowiązkowe dla wszystkich nowych typów pojazdów homologowanych od dnia 1 września 2020 r. W odniesieniu do homologacji udzielonych przed 1 września 2020 r. według wymagań Dyrektywy 2007/46 możliwe będą dalsze zmiany (rozszerzenia homologacji) w dotychczas udzielonych homologacjach.
W związku z przyjętym Rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady 2019/2144 zmieniającym Rozporządzenie ramowe, przesunięto daty wdrażania niektórych wymagań odnoszących się do komponentów oraz zespołów technicznych. W przypadku Rozporządzeń UE obowiązują jeszcze tzw. akty delegowane, w których zawarte są szczegółowe wymagania techniczne jakie powinien spełniać pojazd.
Rozporządzenie ramowe UE 2018/858 wprowadza pewne zmiany w procedurach homologacji typu przy zachowaniu dotychczasowej podstawowej koncepcji homologacji typu. Jednakże w wyniku negatywnych doświadczeń z przeszłości w całej społeczności motoryzacyjnej (producenci, dostawcy, służby techniczne i różne organy) do Rozporządzenia wprowadzono surowsze wymagania nadzoru rynku. Zgodnie z nowym Rozporządzeniem wprowadzono nadzór nad rynkiem także pojazdów w eksploatacji. W przypadku Rozporządzenia Ramowego wszystkie państwa członkowskie powinny podjąć środki ochronne przeciwko pojazdom niespełniającym wymagań na swoim terytorium bez oczekiwania na podjęcie działań przez organ, który wydał homologację typu.
W porównaniu z Dyrektywą 2007/46 do Rozporządzenie UE 2018/858 wprowadzono następujące zmiany:
- wprowadzenie terminu ważności wydanego świadectwa homologacji, 7 lat dla pojazdów kategorii M1 i N1 oraz 10 lat dla kategorii M2, M3, N2, N3 i O od ostatniej zmiany (rozszerzenia);
- wprowadzenie bardziej skutecznych przepisów dotyczących nadzoru rynku w celu spełnienia wymagań dotyczących homologacji typu;
- dodatkowe zabezpieczenia zapobiegające niewłaściwemu zastosowaniu wymogów nałożonych w procesie udzielania homologacji pojazdów, układów, części lub oddzielnych zespołów technicznych;
- podniesienie poziomu jakości i niezależności homologacji i badania typu pojazdu;
- poprawa jakości i nadzoru służb technicznych;
- wprowadzenie dodatkowej nowej „homologacji indywidualnej pojazdu UE” (Europejskie dopuszczenie jednostkowe pojazdu) dla pojazdów specjalnych wszystkich kategorii M, N, O;
- wprowadzenie nowego wzoru certyfikatu zgodności (CoC) w formacie papierowym dla wszystkich wydanych homologacji (też dla tych wydanych wg. Dyrektywy ramowej 2007/46 WE);
- wprowadzenie certyfikatu zgodności (CoC) w formacie elektronicznym - od połowy 2026r.;
- aktualizacja przepisów dotyczących zgodności produkcji;
Zgodnie z Rozporządzeniem Ramowym wyróżniamy następujące rodzaje homologacji typu pojazdu (dodane rodzaje homologacji w stosunku do Dyrektywy ramowej zaznaczono pogrubieniem):
- homologacja typu UE całego pojazdu (EUWVTA);
- wielostopniowa homologacja typu UE (MSTA);
- homologacja typu UE dla pojazdów produkowanych w małych seriach (EUSSTA);
- krajowa homologacja typu do pojazdów produkowanych w małych seriach (NSSTA);
- unijne indywidualne dopuszczenie pojazdu (Indywidualna europejska homologacja) (EUIVA);
- krajowe indywidualne dopuszczenie pojazdu (NIVA);
Rodzaje homologacji typu pojazdu – Rozporządzenie Ramowe 2018/858.
W zakresie limitów pojazdów produkowanych w małych seriach zwiększono limity ilości pojazdów jednego typu które mogą zostać zarejestrowane, sprzedane lub dopuszczone do ruchu zgodnie z EUSSTA z 1000 szt. do 1500 dla pojazdów kategorii M1 i N1 oraz przewiduje się dopuszczenie do 1500 szt. pojazdów kategorii N2 i N3 (po opublikowaniu aktów delegowanych).
W przypadku krajowej homologacji typu do pojazdów produkowanych w małych seriach (NSSTA) zwiększono roczny limit dla pojazdów kategorii M1 z 100 do 250.
Usunięto limity małej serii i możliwość homologacji EUWVTA z powołaniem się na art.6 ust.2 rozporządzenia Komisji (UE) nr 1230/2012 dla pojazdów przeznaczonych do przewożenia ładunków nienormatywnych, umożliwiając możliwość dopuszczenia do ruchu na podstawie procedury europejskiego dopuszczenia indywidualnego (EUIVA) i wymagań zawartych w załączniku II, część III, dodatek 6 do Rozporządzenia ramowego.
Nowym rozwiązaniem wprowadzonym dopiero Rozporządzeniem ramowym jest procedura Unijnego indywidualnego dopuszczenia pojazdu (Indywidualna europejska homologacja) (EUIVA) dla pojazdów specjalnych wszystkich kategorii. Taka procedura nie była przewidziana w Dyrektywie 2007/46/WE, a dopuszczeniu indywidualnemu (UE) mogły podlegać jedynie pojazdy kategorii M1 i N1. Dopuszczeniu jednostkowemu pojazdów mogą podlegać jedynie pojazdy kompletne i skompletowane (ostatni etap homologacji wieloetapowej). Takiego dopuszczenia można udzielić na pojazd, który spełnia wymogi określone w dodatku 2 część I dla pojazdów kategorii M1 i N1 lub pojazdom specjalnego przeznaczenia wszystkich kategorii zgodnie z wymaganiami określonymi w dodatku 2 części III załącznika II. Podczas przeprowadzania badań pojazdu nie przeprowadza się badań niszczących w celu ustalenia, czy pojazd spełnia wymagania, ale zamiast tego wykorzystuje wszelkie informacje dostarczone w tym celu przez wnioskodawcę. Zgodnie z tym na przykład nie muszą być przeprowadzone badania zderzenia czołowego zgodnie z Regulaminem ONZ nr 94. Zamiast tego wnioskodawca przedkłada oświadczenie producenta (lub - w przypadku gdy oświadczenie o zgodności powoduje niepewność - od producenta dowód, w tym raport z badań), stwierdzający, że dany pojazd, którego VIN musi być określony, spełnia co najmniej jedno z alternatywnych wymagań np. wymaganiami FMVSS USA lub Japonii JSRRV lub normami CISPR i SAE lub równoważnymi przepisami krajowymi.
Zgodnie z art. 44 Rozporządzenia ramowego państwa członkowskie zezwalają na wprowadzenie do obrotu, rejestrację lub dopuszczenie pojazdów z ważnym świadectwem unijnego indywidualnego dopuszczenia pojazdu.