Certyfikacja usług - informacje
Jedną z rodzajów certyfikacji dobrowolnej jest certyfikacja usług (informacja o systemie certyfikacji usług). Certyfikacja dobrowolna, podobnie jak obligatoryjna, powinna być realizowana przez akredytowane jednostki certyfikujące. Taką jednostką jest Zakład Certyfikacji, Normalizacji i Jakości ITS.
Pod pojęciem "akredytacja" rozumie się formalne uznanie kompetencji jednostki certyfikującej do wykonywania określonych zadań, przez uprawnioną organizację akredytującą (często mającą status urzędu państwowego). W Polsce organizacją pełniącą taką funkcję jest Polskie Centrum Akredytacji (PCA). Częstym nadużyciem, w wielu przypadkach nieświadomym, jest wydawanie przez różne instytucje o niepotwierdzonych kompetencjach tzw. "certyfikatów" będących w istocie rzeczy zaświadczeniami o zdobyciu pewnych, niekiedy fragmentarycznych, kwalifikacji.
Certyfikacja usług świadczonych przez jej dostawcę może być realizowana poprzez:
- certyfikację systemu jakości dostawcy (usługodawcy) wg wymagań określonych w normie PN-EN ISO 9001,
- certyfikację procesu realizacji konkretnej usługi wg wymagań technicznych określonych przez jednostkę certyfikującą posiadającą akredytację w tym zakresie.
Obecnie w warunkach krajowych certyfikacja systemu jakości zbudowanego na podstawie normy PN-EN ISO 9001 jest jeszcze często utrudniona, zwłaszcza dla małych i średnich przedsiębiorców. Utrudnienia te wynikają z faktu, że norma ta wymaga większych nakładów pracy i środków finansowych potrzebnych do jej wprowadzenia. Należy ponadto zaznaczyć, że norma PN-EN ISO 9001 jako uniwersalna tj. przeznaczona do stosowania w każdej działalności, nie wprowadza specjalistycznych kryteriów oceny jakości usługi.
Sam fakt, że mały dostawca nie może sprostać w/w wymaganiom, wcale nie musi oznaczać, iż usługa świadczona przez niego wykonywana jest niewłaściwie. Często świadczona usługa jest na poziomie jakościowym akceptowalnym przez klientów, wysokim technicznie, wykonywana terminowo i atrakcyjna cenowo, jednak konsument, który potrzebuje skorzystać z tej usługi nie wie, który dostawca takie właśnie usługi świadczy. Konsument chce mieć zaufanie, że zlecona przez niego usługa zostanie właściwie wykonana. Zaufanie takie można mieć do usług certyfikowanych przez akredytowane jednostki certyfikujące.
Stąd też powinno wzrosnąć zainteresowanie drugą, bardziej dostępną, formą certyfikacji tj. realizacją usługi wg wymagań technicznych określających m.in. kryteria jakościowe.
Certyfikację usług w tym trybie mogą realizować jednostki certyfikujące wyroby, spełniające wymagania normy PN-EN 45011. Norma ta dająca podstawę do akredytacji podaje ogólne wymagania, które powinna spełniać jednostka certyfikująca wyroby lub usługi, niezależnie od sektora w jakim działa, aby mogła być uznana za kompetentną i wiarygodną.
Wymagania dotyczące usługi lub jej wykonania i stanowiące podstawę do certyfikacji usługi, powinny jednoznacznie definiować cechy możliwe do oceny przez niezależną jednostkę certyfikującą. Wymaganiami tymi są, w przypadku braku norm, kryteria techniczne (warunki techniczne) opracowane przez jednostkę certyfikującą, zaopiniowane przez Komitety Techniczne i ustanowione przez Radę Zarządzającą Procesami Certyfikacji przy danej jednostce. Każda certyfikowana usługa potwierdza spełnienie przez dostawcę wymagań zawartych w przyjętych kryteriach technicznych.
Jednostka certyfikująca wyroby ITS, specjalizując się w dziedzinie problematyki transportowej i motoryzacyjnej, dostrzegając potrzebę umożliwienia zainteresowanym uzyskanie certyfikatów na tego typu działalność, przygotowała stosowne procedury i uzyskała z PCA w dniu 25.03.2004 r uprawnienia do prowadzenia certyfikacji usług świadczonych przez:
- Ośrodki Szkolenia Kierowców,
- Przedsiębiorców transportu: rzeczy i osób oraz spedycji samochodowej.
Podstawą certyfikacji usług są Warunki Techniczne ITS:
- WT-ITS/65/02-CBR pt.: Ośrodki Szkolenia Kierowców ,
- WT-ITS/73/03-ZOI pt.: Transport osób,
- WT-ITS/77/03-ZOI pt.: Transport rzeczy,
- WT-ITS/78/03-ZOI pt.: Spedycja
Certyfikacja procesu realizacji usługi, w odróżnieniu od certyfikacji systemu zarządzania jakością wg PN-EN ISO 9001, potwierdza kompetencje w zakresie usługi realizowanej w określonej dziedzinie. Certyfikacja usług może stanowić pierwszy krok w kierunku certyfikacji systemu zarządzania jakością wg normy PN-EN ISO 9001, który to system mogliby certyfikować w przyszłości drobni usługodawcy. Ma ona także swój głębszy aspekt społeczny. Z rynku zostaną stopniowo wyeliminowane firmy, które nie są w stanie już dziś sprostać podstawowym wymaganiom jakości, terminowości i ceny.